Hver trúir á illa anda?

 

 Illir andar í ýmsum trúarbrögðum

Álítur þú, að illir andar geti haft áhrif á daglegt líf þitt? Flestir mundu svar, án umhugsunar, nei, þótt þeir trúi á tilveru Guð. Þeir munu afneita tilveru illra anda með hæðnisglotti á vör.

Skýringin á því, að vesturlandabúar trú lítt eða ekki á illa anda, á sér þá sennilegu skýringu, að í aldaraðar kenndi kirkjan, að jörðin væri miðpunktur alheimsins með himinn fyrir ofan og helvíti fyrir neðan. Samkvæmt þessari kenningu voru englarnir í himninum í fullkominni sælu, en myrkraöflin og illir andar réðu ríkjum í neðra.

Þegar hinar vísindalegu uppgötvanir breyttu heimsmyndinni og úreltum hugmyndum á eld kastað, efaðist fólk um tilveru andaheimsins. I The New Encyclopædia Brttannica  segir: „Vegna þeirrar byltingar, sem kenningar  Kopernikusar (en hann var pólskur stjarnfræðingur) ollu, en samkvæmt þeim var ….  jörðin ekki lengur álitin  miðpunktur alheimsins (Kosmos), heldur pláneta í sólkerfi, sem var aðeins örlítið brot af Vetrarbrautinni (stjörnuþoka) í að því er virtist í óendalegum alheimi, virtist hugmyndir um engla og djöfla, vera langt út á túni.“

Þótt langflestir trúi ekki á illa anda, þá eru mjög margir, sem trúa á tilvist þeirra. Fallnir engla hafa gengt viðamiklu hlutverki í mörgum trúarbrögðum, bæði nú og á liðnum öldum. Auk þess, að hinir illu andar valdi eyðileggingu, líta menn svo á, að þeir valdi líka náttúruhamförum og auk þess styrjöldum, hungursneyð og jarðskjálftum og í ofanálag breiða þeir út sjúkdóma s.s. geðsjúkdóma og dauða.

Satan Djöfullinn[1] er voldugastur af hinum illu öndum í Kristninni og í Gyðingdómnum. Múslímar kalla hann Iblis, í hinni eldgömlu persisku Zaraþústratrú er hann kallaður Angra Manyu. I hinni gnostisku trú, sem blómstraði á annarri og þriðju öld, var hann talinn vera andlegt sköpunarverk, sem skapaði hinn veraldlega heim í trássi við vilja Guðs, en stór hluti mannanna tilbað hann án þess að gera sér grein fyrir því (demiurgen).

Illir andar af lægri stigum gegna mikli hlutverki í ýmsum trúarbrögðum Austurlanda. Hindúar trúa því, að „asuar-nir“ (sem eru illir andar) takist á við „devani-na“ (guðina). Og sérstökum ótta stafi af „rakshasun-um“, sem eru hræðileg sköpunarverk, sem halda sig við leiði framliðinna.

Búddistar leggja þann skilning í hina illu anda, að þeir séu persónnugerð öfl, sem komi í veg fyrir að menn nái því að komast í Nirvana (það ástand að fýsnir, girndir og ýmsar þrár lognist út af í sálinni). Erki-freistarinn meðal þeirra er Mara, sem á sér þrjár dætur Rati (Girndin), Raga (Skemmtanir) og Tanha (Eirðarleysi, Friðleysi).

Trúaðir Kínverjar kveikja elda og blys og senda upp flugelda til að vernda sig og sína fyrir kuei  illum náttúruöflum. Í japönskum trúarbrögðum eru líka margs konar illir andar, meðal annars hinn hræðilegi tengu; illir andar, sem setjast í mennina þangað til presti tekst að reka þá út.

Meðal frumstæðra trúarbragða í Asíu, Afríku og Ástralíu og í Ameríku er álitið, að andar annað hvort hjálpi mönnum eða skaði þá, allt eftir því í hvers konar skapi þeir eru í. Fólk tilbiður þessa anda til að koma í veg fyrir slys og einnig til að öðlast vernd

Þegar menn bæta við þetta hinum útbreidda áhuga á töfrum/göldrum og yfirnáttúrulegum fyrirbrigðum, kemur greinilega í ljós, að trú á illa anda hefur veruleg tök í fólki. En er skynsamlegt að trúa á tilveru þeirra? Svar Biblíunnar er já! En ef þeir eru til, hvers vegna leyfir Guð þá, að þeir skaði fólk?

Vandamál guðfræðinganna

       Guðfræðingar hafa frá upphafi staðið frammi fyrir erfiðu vandamáli, að fá eftirfarandi þrjár forsendur til að mynda eina rökfræðilega heild: (1) Guð er almáttugur (2) Guð er kærleiksríkur og góður, (3) Mannvonzkan tekur völdin.

Sagt hefur verið að hægt sé að láta tvær ofangreindar forsendur ríma, en ekki takist að fá allar þrjár í rökrétta heild.

Ef Biblían er grandskoðuð, þá finnum við svar við þessu vandamáli og þá blasir við, að orsök þessa vandamáls eru hinir illu andar; – handlangarar mannvonzkunnar. Í biblíunni stendur skrifað, að Guð sé andi (Joh. 4:24). Hann hafi skapað milljónir af andaverum, sem kallaðir eru englar. Allir eru þeir réttlátir og tilvera þeirra er öll í samræmi við vilja Guðs. (Dan. 7:10 0g Heb. 1:7).

Seinna, þegar Guð grundvallaði heiminn og allir synir Guðs sungu fagnaðarsöng (Job. 38:4-7), þá óx aftur á móti innra með einum þeirra, ósk um að standa sjálfur í sviðsljósinu og meðtaka tilbeiðslu, sem réttilega tilheyrði Skaparanum. Með því að gera á þennan hátt uppreisn móti Jehóva,  gerði hann sjálfan sig að Satan (andstæðingur) og Djöfli (rógberi / ljúgvitni). (Ezekiel. 28: 13-15).

Í Eden  talaði Satan við fyrstu konuna, Evu, og blekkti hana til að brjóta gegn ótvíræðu banni Jehóva um að borða ávexti af ákveðnu tré í garðinum; skilningstré góðs og ills, og strax á eftir framdi maður hennar Adam sömu meingjörð. Á þennan hátt fylltu fyrstu manneskjurnar, flokk hins fallna engils í uppreisninni gegn Guði. (1Mos 2: 17, 3:6)

Þessi atburður í Eden virðist kannski við fyrstu sýn, vera einföld kennslustund í hlýðni. En við þetta tækifæri varpaði Satan fram tveimur mikilvægum, siðferðis-spurningum. Í fyrsta lagi efaðist Satan um, að vald Guðs yfir sköpunarverki sínu væri réttilega stýrt og með hagsmuni þeirra fyrir augum. Kannski gætu mennirnir stjórnað sér betur sjálfir án íhlutunar Jehóva. Og í öðru lagi efaðist Satan um, að til væru   vitibornar manneskjur, sem hlýddu Guði af hollustu og tryggð, ef þær fengju ekkert fyrir sinn snúð[2].

Þekking á eiginleikum Jehóva og ótvíræður skilningur á spurningunum, sem varpað var fram í Eden, gefur okkur lausn á „vandamáli guðfræðingsins“, en það er, að fá staðreyndina um tilveru mannvonzkunnar til að ríma við þá staðreynd, að Guð er kærleiksríkur og almáttugur. Satt er það, að Jehóva hefur óendanlegan mátt og er hinn persónugerði kærleikur, en hann er jafnframt vitur (alvitur) og réttlátur. Þessir fjórir eiginleikar hans eru í fullkomnu jafnvægi. Guð notaði þess vegna ekki mátt sinn til að útrýma þessum þremur uppreisnarmönnum. Það hefði verið réttlátt, en ekki klókt né kærleiksríkt. Hann valdi heldur ekki einfaldlega að fyrirgefa og gleyma þessu, sem sumir hverjir teldu efalaust vera kærleiksríka lausn. Það hefði hvorki verið viturlegt né kærleiksríkt.

Það tæki tímann sinn að útkljá þrætubókar spurningarna, sem Satan setti fram. Auk þess yrði það tímafrekt að komast að raun um, hvort menneskjurnar gætu stjórnað sjálfum sér betur án afskipta Jehóva af þeim. Með því að leyfa þessum þremur uppreisnar einstaklingum að lifa eins og ekkert hefði í skorizt, gerði Jehóva þeim kleift að þjóna honum að fullkominni tryggð og þar með að sýna fram á hversu röng staðhæfing Satans var.

Jehóva hafði sagt það greinilega við Adam , aðhann myndi deyja, ef hann borðaåi af hinum forboðna ávexti. En það var ekki meint á þann hátt, að hann myndi detta dauð niður á sama augnabliki. Meiningin var sú, að ódauðleikinn var tekinn frá honum á því augnabliki. Þau höfðu verið sköpuð ódauðleg, en nú kom dauðinn inn í líf þeirra. Reyndar varð Adam 930 ára gamall og Eva álíka gömul, en þeim var sem sé markaður tími.(1.Mos 5:5)

Satan hafði aftur á móti sagt þeim, að það myndi ekki ske. Og einnig ber að hafa í huga, að Satan hafði sjálfur dauðadóm yfir höfði sér. Þrátt fyrir það heldur hann áfram að afvegaleiða manneskjurnar. Og hafa ber í huga það sem Biblían segir: ¹⁹Við vitum að við erum Guðs eign og allur heimurinn er á valdi hins vonda. (1. Jóh. 5:19. 1Mos: 2:19,17; 3: 4).

Aðrir englar gera uppreisn

I framhaldi af þessum atburðum í Eden tóku aðrir englar þátt í þessari uppreisn gegn hinu óskoraða valdi Jehóva.  Í Biblíunni getur að lesa   eftirfarandi: “ ¹Nú tók mönnunum að fjölga á jörðinni og þeim fæddust dætur. ²Þá sáu synir Guðs ^[1]hve dætur mannanna voru fagrar. Þeir tóku sér þær konur sem þeir lögðu hug á.“
³Þá sagði Drottinn: „Andi minn skal ekki búa í manninum að eilífu því að hann er dauðlegur. Ævidagar hans skulu vera hundrað og tuttugu ár.“
⁴Á þeim tímum voru risarnir[3] á jörðinni og einnig síðar er synir Guðs höfðu samfarir við dætur mannanna og eignuðust með þeim börn. Það voru hetjurnar sem í fyrndinni voru víðfrægar.“ (1Mós. 6:1-4). Og í Júdasarbréfinu stendur: „ ⁶Minnist englanna sem ekki gættu tignar sinnar heldur yfirgáfu eigin bústað. Guð hefur geymt þá í myrkri í ævarandi fjötrum til dómsins á deginum mikla.“ (Júd. 6).

Þessi karla óbermi, sem fæddir voru af mennskum konum, en áttu engla fyrir föður, voru óvenjulega sterkir og gríðarlega miklir stríðsmenn[4]. Þeir voru ofbeldisfullir og voru kallaðir Nefilim, en það er hebreskt orð, sem þýðir „sá er fellir aðra“.

Það er athyglisvert, að maður getur rekizt á frásagnir af þessum atburðum í goðafræðum heiðinna samfélaga. Babylonskt hetjukvæði, 4000 ára gamalt lýsir dæmum um yfirnáttúrulega gjörninga, sem hinn voldugi og ofstopafulli  hálfguð, sem heitir Gilgames, framdi. Sagt var um hann, að „engin óspjölluð mey var til handa biðlunum, vegna losta Gilgamesar“.

Annað dæmi úr grískri goðafræði, segir frá hinum ofurmannlega Herkúlesi (Herakles). Hann var fæddur af Alkemene, sem var mennsk, en faðirinn var Seifur. Herkúles yfirgaf heimili sitt, eftir af hafa ráðið konu sinni og börnum bana í geðveikiskasti og lenti í nokkrum ofbeldisfullum ævintýrum, sem kölluð hafa verið hinar 12 þrautir Herkúlesar. Þótt þessar frásagnir hafi efalaus afbakazt í munnlegri geymd, þegar ævintýrin hafa verið sögð frá kynslóð til kynslóðar, þá má greinlega sjá líkingu við það sem Biblían segir um Nefilim og hina uppreisnarfullu englafeður þeirra.

Það var af völdum illra engla og yfirnáttúrulegra krafta sona þeirra, að Jehóva ákvað að eyða sköpunarverki sínu með „syndaflóðinu“ mikla vegna þess, hversu mjög  voðaverk og ofbeldi í heiminum jókst. Nefilim tortímdust og allar hinar óguðlegu mannverur. Einustu mannverurnar, sem lifðu flóðið af var hinn réttláti Nói og fjölskylda hans. (1.Mos. 6:11, 7:23).

Aftur á móti dóu hinir illu englar ekki, þeir yfirgáfu einungis hinn mannlega ham og snéru til fyrri heimkynna sinna í himninum. En þeir fengu ekki leyfi til að sameinast fjölskyldunni aftur og  einnig voru þeir sviptir hæfileikanum til að taka á sig mannlegan ham eins og þeir gátu á tímum Nóa. En þeir héldu áfram að koma illu til leiðar meðal mannanna undir stjórn flugnahöðingjans þ.e. Satans Djöfulsins. (Mat.9:34; 2 bréf Péturs 2:4; Júdas 6).

 

Óvinir mannkyns

       Satan og myrkraöflin hafa alltaf verið lífshættuleg og grimm. Í 2. kafla Jobsbókar, stendur skrifað: ¹Dag nokkurn bar svo til að synir Guðs komu og gengu fyrir Drottin og kom Satan einnig með þeim og gekk fyrir Drottin. ²Drottinn spurði Satan: „Hvaðan kemur þú?“ Satan svaraði Drottni og sagði: „Ég var á ferðalagi um jörðina.“ ³Þá spurði Drottinn Satan: „Veittir þú athygli Job, þjóni mínum? Enginn maður á jörðinni er jafnráðvandur og réttlátur og hann. Hann óttast Guð og forðast illt. ⁵Hann er staðfastur í ráðvendni sinni þó að þú hafir að tilefnislausu egnt mig gegn honum til að gera út af við hann.“ ⁴Satan svaraði Drottni og sagði: „Nær er skinnið en skyrtan. Menn láta allt sem þeir eiga fyrir líf sitt. ⁵En réttu út hönd þína og snertu hold hans og bein. Þá mun hann vissulega formæla þér upp í opið geðið.“ ⁶Þá sagði Drottinn við Satan: „Hann er í þínum höndum en þú skalt þyrma lífi hans.“  (Job.: 2: 1-6). Satan fór að vörmu spori og drap búpening hans á ýmsan hátt, og flesta þjóna hans. Þvínæst drap hann hin tíu börn Jobs með því að láta snarpa vindhviðu fella hús yfir þau, þar sem þau voru. Og að lokum sló Satan Job illkynjuðum kaunum frá hvirfli til ilja. (Job 1: 7-19; 2:3-7). Allt þetta átti að reyna á þolrif Jobs, svo hann að síðustu formælti Guði. Skemmst er frá því að segja, að ekki tókst sú ætlan Satans.

Hinir illu englar eru jafn viðurstyggilegir og Satan stjórnandi þeirra. Á dögum Jesú gerðu þeir menn mállausa og blinda; fengu mann til að slá sjálfan sig með steini; felldu dreng og létu ofsafengið flogakast yfir hann ganga. (sjá: Lúkas 9:42; Mattheus 9:32, 33; 12:22; Markús 5:5).

Frásagnir víðsvegar að úr heiminum gefa til kynna, að Satan og hinir illu andar eru illgjarnari og viðurstyggilegri en nokkru sinni áður. Þeir valda sjúkdómum meðal ýmissa manna, öðrum valda þeir svefnleysi eða valda þeim óbærilegum martröðum eða misnota þá kynferðislega og enn aðra brjála þeir og fá þá til að fremja sjálfsmorð eða morð.

 

Hversu lengi verður þetta þolað?

Satan og djöflum hans verður ekki þolað þetta framferði til lengdar. Jehóva Guð hefur látið þetta viðgangast fram til vorra daga, en nú er tími þeirra að renna sitt skeið. Í byrjun aldarinnar (þeirrar tuttugustu), var tekið mjög mikilvægt skref til að þrengja áhrifamátt þeirra. Frá þessu er skýrt í Opinberunarbókinni. Þá hófst stríð á himni: Mikael og englar hans fóru að berjast við drekann. Drekinn og englar hans börðust á móti ⁸en fengu eigi staðist og héldust heldur ekki lengur við á himni. ⁹Og drekanum mikla var varpað niður, hinum gamla höggormi sem heitir Djöfull og Satan og afvegaleiðir alla heimsbyggðina, honum var varpað niður á jörðina og englum hans var varpað niður með honum (Opinb.: 12: 7-9). Og hver var niðurstaðan? Frásagan heldur áfram: ¹² Fagnið því, himnar og þið, sem í þeim búið. Vei sé jörðunni og hafinu því að djöfullinn er stiginn niður til yðar í miklum móð því hann veit hann hefur nauman tíma. (Opinb.:12: 12)

Satan og illfygli hans eru ákveðnir í að gera sem mestan skaða í hatursæði sínu, sem stafar af vitneskju þeirra um, að dagar þeirra verða endanlega taldir innan tíðar.

Á nítjándu öldinni voru tvær heimstyrjaldir og fleiri en 150 vopnuð átök eftir að Annarri heimstyrjöldinni lauk. Nýyrði hafa komið fram eins og „Holocaust“ (gereyðing- eða ragnarrök), sýklahernaður, „killing fields“=fjöldamorð/ -grafreitir, útrýmingardráp o.fl. Í blöðunum úir og grúir af fréttum um fjöldamorð, eiturlyf, hungursneyð af mannavöldum og pyntingar.

Hinar jákvæðu fréttir eru þær, að allt þetta er einungis tímabundið. Innan skamms mun Guð Jehóva enn grípa inn í gang mála og afnema áhrifavald hinna föllnu engla. Eða eins og fram kemur í Opinberunarbók Jóhannesar guðspjallamanna: Og ég sá engil stíga niður af himni. Hann hélt á lykli undirdjúpsins og stórum fjötri í hendi sér. ²Og hann tók drekann, þann gamla höggorm, sem er djöfull og Satan, og batt hann um þúsund ár. ³Hann kastaði honum í undirdjúpið, læsti því og setti innsigli yfir svo að hann leiddi ekki framar þjóðirnar afvega uns þúsund ár væru liðin. Eftir það á hann að vera leystur um stuttan tíma. (Opinb.: 20: 1-3). Eftir það mun Satan Djöfullinn demónar hans verða leystir úr haldi stuttan tíma, en að þeim stutta tíma loknum munu þeim verða tortímt um aldur og ævi. (sjá Opinb.: 20: 3, 10). Þá renna upp dýrlegir tímar. Þegar Satan og demónar hans eru horfnir um tíma og eilífð mun Guð Jehóva vera „öllum allt“ eða eins og stendur skrifað í Fyrra Korintubréfi: Þegar allt hefur verið lagt undir hann mun og sonurinn sjálfur skipa sig undir föðurinn er lagði alla hluti undir hann svo að Guð verði allt í öllu. (1. Korint. 15: 28).

 

—

[1] Satan þýðir andstæðingur, fjandi. Djöfull þýðir ljúgvitni eða rógberi. Demiurgen var andlegt sköpunarverk

[2] Þessi hugsun Satans kemur greinilega fram í því, sem hann seinna sagði við Guð eins og skrifað stendur í Job. 2:4,5. / ⁴Satan svaraði Drottni og sagði: „Nær er skinnið en skyrtan. Menn láta allt sem þeir eiga fyrir líf sitt. ⁵En réttu út hönd þína og snertu hold hans og bein. Þá mun hann vissulega formæla þér upp í opið geðið.“ ⁶Þá sagði Drottinn við Satan: „Hann er í þínum höndum en þú skalt þyrma lífi hans.“

[3] risarnir eru nefndir Nefilim í mörgum öðrum Biblíuþýðingum

[4] Gerður er greinarmunur á hermanni og stríðsmanni í Biblíunni. Stríðsmaðurinn lýtur ekki heraga og er nokkurs konar berzerkur. Frægastur stríðsmanna í Biblíunni er Golíat, sá er D